Најстара на светот: Дали знаевте дека оваа играчка е стара 4600, а ние пораснавме играјќи се со неа во нашите маала? (фото)

Сигурно ги имате во вашиот дом…
Иако никој не знае кога настанала играта со џамлии, пред нешто помалку од еден век утврдено е дека луѓето се играле со нив уште во 2600 година пред новата ера во Мохеџо Дароу на подрачјето на денешниот Пакистан.

Траги од играње со џамилии се пронајдени и кај северноамериканските Индијанци. Првите пронајдени џамлии биле изработени од камен. Подоцна луѓето ги изработувале од керамика, се потврди и поубави како се развивале цивилизациите, потоа од стакло, а во римската литература принајдени се и записи на поетот Овидиј дека некогаш, кога немале друг избор, античките деца користеле лешници за истата игра. Тоа значи дека станува збор за веројатно најстарата игра на светот, стара најмалку 4600 години.

Децата играле џамилии и кај Калдејац во Месопотамија и во антички Египет. Во Европа прв пат индустриски почнале да ги произведуваат дувачи на стакло во Германија во 19 век, за да одново настанатото воодушевување од играта од таму се прошири на остатокот на Европа и речиси во исто време и во САД со миграција на Европејците во Северна Америка.

Масовно производство на керамички џамлии стана возможно во 1884 година кога фабриката на извесен Сем Дајк од Акрон во Охајо смислила дрвени блокови со по шест калапи. Речиси преку ноќ фабриката почнала да произведува милиони керамички џамлии дневно. Масовно производство на стаклените џамлии се развило во 1903 година, повторно во Акрон, овој пат во фабриката на Федерико Кринстенс, па така Акрон станал светско седиште на производство на џамлии.

Од 1932 година група ентузијасти во Англија почнале да одржуваат натпревар кој е наречен британското и светско првенство во играње џамлии. Прва победничка било девојчето Елен Гири од Лондон, но во играта не можел да се натпреварува секој.

Што се однесува до начинот на играње, постојат голем број повеќе или помалку различни игри ширум светот на различни континенти во различни земји, од Африка до Европа и од Азија до двете Америки и Австралија.
Во меѓувреме изработка на џамлиите се развила во вистинска уметност. Денес постојат керамички џамлии и неколку врсти стаклени, древни, метални…Нивните димензии изнесуваат од еден до осум сантиметри во пречник поврзано со оние кои се користат за игра, додека пречник на уметничките изнесува и до 30 сантиметри.

Настанале и популарни видео игри на тема играј џамлии - Marble Madness (1984.), Oxyd (1991.), Marble Drop (1997.), Marble Blast Gold (2003.), Marble Blast Ultra (2006.), Enigma и Switchball (2007.).